Volgens recent onderzoek zijn hart- en vaatziekten de grootste doodsoorzaak bij vrouwen en kunnen hartinfarcten zich bij hen anders uiten dan bij mannen. Symptomen worden regelmatig afgedaan als stress, overgang of spierpijn.

Hoewel hart- en vaatziekten vaak als een ‘mannelijke kwaal’ worden gezien, sterven jaarlijks wereldwijd meer vrouwen dan mannen aan aandoeningen zoals hartinfarcten en beroertes. In Nederland zijn hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. Wat het extra zorgwekkend maakt, is dat de symptomen bij vrouwen vaak anders zijn dan bij mannen — en daardoor minder snel herkend worden.
 

Verschillende symptomen bij vrouwen

Bij mannen uit een hartinfarct zich meestal met de ‘klassieke’ klachten: hevige pijn op de borst, uitstralend naar de arm of kaak, en een drukkend gevoel alsof er een olifant op de borst zit. Bij vrouwen kunnen de symptomen subtieler en daardoor verwarrender zijn. Denk aan:

• Extreme vermoeidheid, soms dagen of weken van tevoren
• Misselijkheid of braken
• Kortademigheid
• Pijn in de bovenbuik, kaak, rug of nek
• Duizeligheid of flauw gevoel
• Onrust of angstgevoelens

Omdat deze symptomen minder bekend zijn, worden ze regelmatig toegeschreven aan stress, burn-out of hormonale klachten, wat leidt tot vertraging in de diagnose en behandeling. 

Een vrouw kan klachten ervaren, zoals ‘mijn bh zit te strak’ of een zeurderige pijn in de schouderbladen en daardoor te laat (112) bellen. Dit kan resulteren in ernstige schade of zelfs hartstilstand.
 

Waarom dit relevant is voor BHV (Bedrijfshulpverlening)

Binnen organisaties speelt BHV een cruciale rol in het bieden van eerste hulp bij noodgevallen, waaronder hartproblemen. BHV’ers worden getraind om snel te reageren bij een hartstilstand of infarct, bijvoorbeeld door reanimatie of het gebruik van een AED. Maar: als de symptomen niet herkend worden, wordt er mogelijk te laat ingegrepen.

Daarom is het belangrijk dat BHV-trainingen ook aandacht besteden aan de geslachtsgebonden verschillen in symptomen. Want een vrouw met een hartinfarct zal misschien niet roepen dat ze heftige pijn op de borst heeft, maar zegt dat ze zich opeens ontzettend misselijk voelt en niet goed kan ademhalen. Een getrainde BHV’er herkent deze signalen sneller, en dat kan letterlijk van levensbelang zijn.
 

2 signalen waar BHV'ers alert op moeten zijn:

• Drukkend of branderig gevoel op de borst, en pijn in buik, nek, schouders, bovenrug of kaak.
• Kortademigheid, extreme vermoeidheid, duizeligheid, misselijkheid of snel licht in het hoofd.

 

Aanbevelingen voor BHV-organisaties

 

1. Herziening van de BHV-trainingen
   Integreer kennis over vrouwelijke hartinfarctsymptomen in de standaard BHV-cursussen.
2. Simulatie van diverse scenario’s
   Oefen met realistische situaties waarin hartproblemen bij vrouwen voorkomen, inclusief atypische klachten.
3. Bewustwordingscampagnes op de werkvloer
   Informeer werknemers over de signalen van hart- en vaatziekten bij vrouwen. Dit verhoogt niet alleen de overlevingskans, maar bevordert ook een cultuur van zorg en oplettendheid.
4. Regelmatige herhaling en bijscholing
   Medische inzichten veranderen. Zorg dat BHV’ers op de hoogte blijven van de nieuwste richtlijnen en onderzoeken.

Snelle actie kan levens redden. Zorg dat je BHV-kit en bedrijfshulporganisatie compleet en doordacht zijn. Denk hierbij aan:

• BHV- of EHBO-koffer
• Pictrogrammen voor meer duidelijkheid
• AED met duidelijke instructies
• Trainingsmateriaal voor BHV
• Posters of infographics ter bewustwording binnen teams

Conclusie
Het verschil in symptomen tussen mannen en vrouwen bij hart- en vaatziekten is geen detail — het is cruciale informatie die het verschil kan maken tussen leven en dood. Door deze kennis te integreren in BHV-beleid en -trainingen, kunnen organisaties beter voorbereid zijn om álle medewerkers adequaat te helpen in geval van een medisch noodgeval.

Veiligheid begint bij Veiligwinkel